Το θέατρο δεν αποτελεί μόνο την τέχνη της μίμησης και της αναπαράστασης. Πολύ συχνά, όπως σπουδαίοι μοντέρνοι θεατρικοί συγγραφείς μας έμαθαν από την εποχή του Μεσοπολέμου τουλάχιστον, αποτελεί μια προσωπική, εντελώς γεμάτη ρίσκο, υποκειμενική ματιά και άποψη σε γεγονότα, πρόσωπα όσο και αφηγήσεις. Δυστυχώς τα παραπάνω δεν απαντήθηκαν ποτέ στα 90 λεπτά της παράστασης Άρης στο θέατρο Cartel.
'Εχω τη συνήθεια, που την ακολουθώ με ζήλο, να μην διαβάζω κριτικές μόνο αφότου έχω παρακολουθήσει κάποια θεατρικό ή κινηματογραφικό έργο. Στην περίπτωση του Άρης πολύ απλά την πάτησα. Εσύ φίλε/φίλη που, ίσως, πιστεύεις πως η αγιογραφία του Χαριτόπουλου για τα πεπραγμένα του Άρη Βελουχιώτη, ανταποκρίνεται στην ιστορία που επιθυμείς να κατέχεις, τότε μη σπαταλάς τον πολύτιμο χρόνο σου διαβάζοντας τη συνέχεια...
Και την πάτησα γιατί από την πρώτη στιγμή είναι εμφανές σε υπερβολικό βαθμό πως το κείμενο της Σοφίας Αδαμίδου αυτοπεριορίζεται σε μια απλή καταγραφή ιστορικών ομιλιών, αποφάσεων και γεγονότων, η οποία απαγγέλλεται από το στόμα του ηθοποιού. Αν τα είχα διαβάσει αυτά, πιθανότατα δεν θα πήγαινα στην παράσταση. Δεν είναι, ούτε στο ελάχιστο, επιθυμία μου να παρακολουθήσω άλλη μία αγιογραφία πασπαλισμένη με μια κάποια κριτική προς ορισμένα πεπραγμένα του ΚΚΕ.
Η τόλμη της θεατρικής σκηνής απαιτεί από το κείμενο να βγει έξω από τα αναμενόμενα και συνηθισμένα. Και δημοφιλή θα πρόσθετα. Ας μην κοροϊδευόμαστε, το brand Άρης αποτελεί τη βασική αιτία της σημαντικής προσέλευσης, ενώ η προσκόλληση στην ιστορική ορθοδοξία που κάποτε κατέθεσε και καθιέρωσε το ντοκιμαντέρ Το Δίλημμα (μαζί με πολλούς αφηγητές της αριστεράς) για την πορεία του Άρη στα τελευταία του, προσφέρει ελάχιστες κόντρες και μεγάλη αποδοχή.
Η έλλειψη γραπτού λόγου από τον Άρη ως ιστορική φιγούρα, έρχεται να προστεθεί στα ελάχιστα σωμένα για το ποιος ήταν σε προσωπικό επίπεδο. Το παραπάνω σχήμα αποτελεί δίκοπο μαχαίρι που σχεδόν άπαντες φοβούνται να αντιμετωπίσουν. Θα μπορούσε να είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για το κείμενο είτε στο να παρουσιάσει μια εντελώς προσωπική (και προφανώς ρισκαδόρικη) ματιά πάνω στον πρωταγωνιστή του ή να επικεντρώσει σε κάποιο στοιχείο (πιθανό, υπαρκτό ή ανύπαρκτο δεν έχει καμία σημασία) της μεγάλης προσωπικότητας του Άρη και από εκεί να συνεχίσει σε αχαρτογράφητα νερά.
Αλλά όχι, παρά μόνο το ακριβώς αντίθετο. Ένα κολλάζ γενικοτήτων και ιστορικών γεγονότων έτσι ώστε, μέσω του κειμένου, να παρουσιαστεί, για άλλη μια φορά ένας Άρης συγκεκριμένος και προβλέψιμος: άντρας, ηγέτης, πατριώτης κομμουνιστής (ίσως το μοναδικό 100% αληθές), λαϊκός χαρακτήρας, μειλίχιος, φιλότιμος και κάμποσα άλλα που τα γνωρίζεις ήδη. Στο μοναδικό σκηνοθετικό εύρημα μιας σκηνοθεσίας (του Βασίλη Μπισμπίκη ) που συμπράττει απόλυτα με τις κοινοτοπίες του κειμένου, την παρουσία του κεφαλιού του σκοτωμένου συντρόφου μαυροσκούφη Τζαβέλλα, αναθάρρησα περιμένοντας μια ανατροπή. Αυτή θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε, προσωπικά θεώρησα πως θα βλέπαμε κάποιες νύξεις για τη προσωπική τους σχέση όπως αυτή δομήθηκε από τις αντιξοότητες, τους αγώνες αλλά και την τρυφερότητα και την αγάπη που (άκου να δεις τώρα) μπορεί να αναπτυχθεί και μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλλου.
Αλλά ας μην το περιορίζω. Σε ολόκληρη τη διάρκεια της μιάμισης ώρας που κρατά η παράσταση, περίμενα να έρθω αντιμέτωπος με τις σκέψεις και τις προτάσεις του κειμένου και της σκηνοθεσίας για τους φόβους, τις αγωνίες, τις τύψεις, τα λάθη (πέραν όσων προκύπτουν μελετώντας την ιστορία) που στερούν τον ύπνο κάθε ανθρώπου, πόσο μάλλον μιας προσωπικότητας τόσο αναμεμιγμένης στη δίνη της ιστορίας. Τίποτε από τα παραπάνω. Λες και ο Άρης δεν λειτουργούσε στο δικό του μικροεπίπεδο σκέψεων, αποφάσεων και ερμηνειών αλλά συνομιλούσε αποκλειστικά με την ιστορία και τις μεγάλες αποφάσεις. Πόσο βαρετό πλέον αυτό το σχήμα.
Ο Τάσος Σωτηράκης, δύσκολα μπορεί να κριθεί για την ερμηνεία του. Το πλαίσιο που μπορεί να την περατώσει είναι στενό και συγκεκριμένο με μόνη σκηνοθετική βαλβίδα αποσυμπίεσης τον τρόπο που η παράσταση ολοκληρώνεται. Σε πολλές στιγμές τον βρήκα υπερβολικό, αλλά ίσως αυτό να ήταν ο μοναδικός τρόπος να υπηρετήσει το wannabe grandeur του κειμένου. Τα έδωσε όλα πάντως. Κάτι που δεν μπορώ να πω ούτε και για το, ευτυχώς μινιμαλιστικό, σκηνικό της παράστασης. Η παρουσία του 60's-70's επίπλου με την ενσωματωμένη τηλεόραση ποτέ δεν κατάλαβα πως σχετίζεται με τον Άρη των βουνών. Ούτε η συνολική αισθητική ενός μικροαστικού σπιτιού πως κολλούσε με τα πακέτα των εφημερίδων-μια υπενθύμιση πως η ιστορία είναι πανταχού παρούσα στην παράσταση. Μα, το ίδιο το κείμενο δεν την αφήνει και ποτέ...Ευτυχώς η μουσική των Villagers of Ionnina City συμπαραστάθηκε στις εντάσεις του κειμένου. Θα παραμείνω καλοπροαίρετος και θα πιστέψω πως για αυτό επιλέχθηκε και όχι για τη βουκολική της αισθητική στον industrial χώρο του θεάτρου Cartel.
Ενώ η συγκεκριμένη παράσταση δεν έχει απολύτως καμιά ανάγκη την στήριξη σου, μια και δίνει όλα όσα ένα μεγάλο μέρος του κοινού επιθυμεί, η ελληνόφωνη ιστοριογραφία παραμένει στην απόλυτη ένδεια και ανάγκη απόψεων (ιστορικών και μη) για μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του ελληνικού 20ου αιώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου