"Ισπανία ,καλοκαίρι του 1936. Ζέστη, ήλιος,πέτρες και άνθρωποι.Εδώ είναι ο παράδεισος και η κόλαση είναι εδώ. Πουθενά αλλού στη σύγχρονη ιστορία αυτού του πλανήτη η παραπάνω φράση δεν υπήρξε περισσότερο αληθινή.Αυτή την κόλαση και αυτό τον παράδεισο τον έφτιαχναν οι άνθρωποι.
Στο δρόμο για το Βαγιαδολίδ, στο 102ο χιλιόμετρο υπήρχε ένας λόφος, τον έκαιγε ο ήλιος όλη μέρα. Ο Ονέσιμο Ρεδόνδο, ιδρυτής της φασιστικής νεολαίας στην περιοχή της Καστίλης, μόλις είχε αποφυλακιστεί μια και "οι δικοί του", οι φασίστες δηλαδή, είχαν επικρατήσει στην ευρύτερη περιοχή.
Αμέσως, με το ζήλο του ασήμαντου που μέσω του μίσους του φασισμού αισθάνεται σημαντικός, έπεσε με τα μούτρα στη "δουλειά" και στο "καθήκον". Αυτά τα δύο συνέτειναν σε μια λέξη: εκκαθάριση. Ο τόπος της εκκαθάρισης ήταν αυτός λόφος στο 102ο χιλιόμετρο πηγαίνοντας για Βαγιαδολίδ.
Ένα αυτόπτης μάρτυρας, γείτονας από αυτούς που κοιτούν τη δουλειά τους (αλλά τι άλλο να κοιτάς όταν ο θάνατος είναι καθημερινότητα;) έβλεπε κάθε μέρα την αυγή ομάδες φαλαγγιτών να κουβαλούν περίπου 40 ανθρώπους κάθε μέρα-ποτέ λιγότερους. Μετά άκουγε τους ήχους των ντουφεκιών. Ύστερα αναλάμβανε ο Ονέσιμο, είπαμε είχε το καθήκον της εκκαθάρισης. Ο τρόμος της αποκτήνωσης, έλεγε ο Συνταγματάρχης Κουρτζ στην Καρδιά του Κτήνους του Τζόζεφ Κόνραντ.
Αργότερα, μετά τις πρώτες μέρες του πολέμου, το σκηνικό επαναλαμβανόταν καθημερινά, με το φως του ήλιου πλέον. Ήταν κάτι το απόλυτα φυσιολογικό, πάνω απ' όλα το καθήκον,γιατί να το κρύβουν; Κρατούμενοι, δεν είχε σημασία για ποιο λόγο είχαν φυλακιστεί, μεταφέρονταν από τις φυλακές της πόλης και εκτελούνταν εκεί, σε αυτό το λόφο. Το γεγονός αυτό είχε γίνει μέρος της καθημερινότητας, της διασκέδασης, έσπαγε τη μονοτονία της ζωής στην ύπαιθρο, μέχρι που κάποια στιγμή εμφανίστηκε μια μικρή καντίνα που πουλούσε churros για τους θεατές των συμβάντων. Τις ίδιες μέρες, μέσα Αυγούστου του '36, δολοφονήθηκε ο Λόρκα στη Γρανάδα από τους φασίστες. Γιατί; Απλά γιατί ήταν ο Λόρκα."*
* Τα παραπάνω γεγονότα είναι αληθινά και αναφέρονται στο: Hugh Thomas "The Spanish Civil War". Το κείμενο δικό μου.